Học sau đại học tại Canada (II)

Học phí, chi phí sinh hoạt và học bổng cho sau đại học:

Nói chung học ở Canada, học phí và chi phí sinh hoạt rẻ hơn ở Anh và Mỹ. Chi tiêu thuê nhà ăn uống vui chơi giải trí với nhu cầu cơ bản theo kiểu sinh viên sẽ dao động khoảng từ 8000-12000CAN$*/12 tháng tuỳ nơi các bạn sống và học tập. Học phí một kỳ cho sinh viên quốc tế tuỳ thuộc vào các trường, vào các tỉnh và tuỳ thuộc ngành, dao động từ 2,500CAN$/ kỳ đến 5500CAN$/ kỳ. Bạn phải vào website của trường để xem tiền học phí là bao nhiêu. Sinh viên người bản xứ học phí bằng khoảng 1/2 sinh viên quốc tế thậm chí rẻ hơn, một số trường có thể cho phép sinh viên quốc tế đóng học phí như dân sinh viên bản xứ nhưng cũng cạnh tranh dựa trên thành tích học tập. Riêng với tỉnh Quebec, vùng nói tiếng Pháp, có thể xin suất đóng học phí như dân bản xứ ở Bộ Giáo dục Đào tạo (BGDĐT) Việt nam hoặc ở tại trường mình học, mỗi năm có một số suất nhưng cũng cạnh tranh. Ngoài tiền học phí, tiền ăn ở, phải có tiền mua bảo hiểm sức khoẻ bắt buộc và bảo hiểm nha khoa (tự chọn) đối với sinh viên quốc tế mỗi năm khoảng 600-1000CAN$ tuỳ trường. Như nói ở trên , một năm, nếu ở và học cả 3 học kỳ, cộng tiền ăn ở, thì phải có ít nhất khoảng từ 20,000-25,000CAN$ chi tiêu. Cái này phải chuẩn bị là căn cứ khi chứng minh tài chính xin visa du học. Ngòai ra, cũng phải tính đến chi phí vé máy bay sang học và về thăm nhà, một vé hai chiều hạng rẻ nhất từ Canada về Việt nam khỏang 1500-2300CAN$ tùy thời điểm.

Về học bổng, trừ các sinh viên được học bổng của chính phủ Việt nam, các tổ chức quốc tế đài thọ hay tự túc hoàn toàn, các sinh viên sau đại học có thể tìm kiếm học bổng toàn phần (học phí và chi phí ăn ở) sau :

-Học các trường tiếng Pháp, có thể xin học bổng PCBF có thể tìm hiểu thông tin ở Bộ Giáo Dục Đào Tạo Việt nam hoặc www. pcbf.qc.ca . Thường thì đến tháng 11 hàng năm thì xét để cho học kỳ mùa thu năm sau. Đây là học bổng toàn phần cho 2 năm cho master và 3-4 năm cho Ph.D.

-Học bổng AUPELUREF cũng cho khối tiếng Pháp giống PCBF: http://www.auf.org/

-Học bổng của cơ quan phát triển quốc tế Canada (CIDA): liên hệ ĐSQ Canada tại Việt nam hoặc vào http://www.acdi-cida.gc.ca/index.htm.

Ngòai ra, các bạn có thể tìm các nguồn trợ giúp một phần chi phí học dưới các hình thức sau:

-Học bổng (fellowship và scholarship): tùy trường, tùy khoa và tùy năm bạn xin học sẽ có các hình thức học bổng khác nhau, học bổng này dựa trên thành tích học tập và ít kèm theo điều kiện gì. Học bổng có thể dao động từ 2,000CAN$-10,000CAN$ hoặc hơn, chỉ cho một lần trong năm. Thông tin nên vào website của trường và khoa để xem.

-Trợ giảng (teaching assistant): cái này liên hệ trực tiếp với khoa bạn xin học, tùy thuộc trình độ chuyên môn và tiếng Anh(Pháp) của bạn và nhu cầu trợ giảng của khoa. Sinh viên cao học sẽ được trả từ 18-30$/ giờ, thông thường một tuần sẽ làm khoảng 6 -12 giờ, có thể được trả từ 1,500-4,000CAN$/ một học kỳ và có thể được làm trợ giảng 2 kỳ/năm.

-Trợ lý nghiên cứu (research assistant): đa phần là cho sinh viên nghiên cứu master by thesis hoặc doctor. Tuỳ thầy, tuỳ trường mà tổng số tiền từ nghiên cứu và trợ giảng là khác nhau. Thông thường đề tài nghiện cứu của sinh viên là đã gắn với một dự án nào đó nên đa số sinh viên nghiên cứu sẽ được research assistant, không nhiều thì ít. Các sinh viên chỉ học trên lớp không nghiên cứu không được sự trợ giúp này.

Làm thêm trong và ngoài trường (part-time job): hiện tại Canada đã cho sinh viên quốc tế được đi làm ngoài trường (off-campus) và tất nhiên là ở trong trường (on-campus). Đi làm trong trường, thông thường sẽ được phép làm từ 10-15 giờ/tuần, trung bình khoảng 10-12$/ giờ. Đi làm ngoài trường, phải liên hệ với Canadian Immigration để xin workpermit và số giờ tùy họ chỉ định (thường không quá 20 giờ/tuần).

Với sinh viên Việt nam tại các thành phố lớn, môt hình thức phổ biến là các bạn đi làm tại các nhà hàng Việt nam, các quán bán tạp hóa, thông thường là được trả tiền mặt và không có work permit, với thu nhập khoảng từ 7-10$/ giờ cũng giúp chi phí phần nào đỡ cho gia đình. Tuy nhiên không nên quá dựa dẫm vào việc này vì không ổn định, hơn nữa việc đi làm thêm rất vất vả và làm nhiều quá sẽ ảnh hưởng đến thời gian học.

Các tỉnh bang và các trường ĐH

Thường các sinh viên Việt nam (hay các nước khác cũng vậy), đều thích học tại những thành phố lớn, tại các trung tâm thưong maị, du lịch nơi tập trung cộng đồng người Việt. Đơn giản là nhưng nơi đó sẽ đông vui, sầm uất, thuận tiện cho việc đi lại vì ngoài thời gian học ở trường còn phải có nhưng hoạt động vui chơi giải trí khác. Sau đây là những nét khái quát nhất một số tỉnh, thành phố những nơi có nhiều trường ĐH và cũng là những nơi tập trung nhiều sinh viên Việt nam học nhất:

*Tỉnh bang Ontario: đây là vùng nói tiếng Anh, là tỉnh lớn nhất, tập trung đông dân cư nhất của Canada. Ở đây có thành phố Toronto lớn nhất Canada, có thủ đô Ottwa, có nhiều trường ĐH nổi tiếng. Tuy nhiên học phí và chi phí sinh hoạt cũng thuộc loại đắt nhất. Học phí hằng năm 3 kỳ cho sinh viên quốc tế vào khỏang 14,000-16,000CAN$ và chi phí sinh hoạt từ 9,000-12,000CAN$/ năm. Các trường nổi tiếng ở Ontario có thể kể ra:

University of Toronto : nằm tại trung tâm Toronto, trường quy mô lớn nhất, và nổi tiếng nhất ở Canada và nằm trong số những trường hàng đầu ở Bắc Mỹ và thế giới. Ở đây hầu hết các ngành đều nổi tiếng hàng đầu ở Canada và kèm theo là cũng rất khó xin vào học.

Queens Univesity: là trường quy mô nhỏ hơn nhưng luôn nằm trong top 5 các trường hàng đầu của Canada và có campus rất đẹp, được mệnh danh là trường "quý tộc"(elite school) ở Canada. Trường nằm tại Kingston , một thành phố nhỏ rất yên bình cách Toronto khoảng một giờ lái xe.

University of Western Ontario: nằm tại London, , một trong những trường lâu đời và rất nổi tiếng ở Canada, nổi tiếng về chuyên ngành quản trị kinh doanh, y khoa, nghiên cứu gió và thiên tai. Thàn phố London bên bờ sông Thame là cầu nối giữa Toronto và Detroit, Michigan.

University of Waterloo: chuyên ngành khoa học máy tính của trường được đánh giá trong những trường tốt nhất Bắc Mỹ. Đầu vào sinh viên của khoa máy tính cũng như kỹ thuật (engineering) của University of Waterloo có thể nói là chất lượng cao và khó nhất Canada.

Ngoài ra, ở Ontario còn rất nhiều trường ĐH nổi tiếng không kém như McMasster University, York University, Carleton University, University of Ottawa . mỗi trường có thế mạnh riêng.

Quebec: đây là vùng nói tiếng Pháp, nhưng đại đa số người dân thông thạo hai thứ tiếng Anh và Pháp. Học phí tại các trường Quebec cũng thuộc vào hàng rẻ nhất Canada, từ 2500CAN$ đến 5000CAN$/ kỳ. Các trường Quebec đa số là dạy tiếng Pháp, ngoài ra có 2 trường tiếng Anh là McGill University và Concordia University. Ở Quebec có Montréal cũng là thành phố lớn thứ nhì và cũng có cộng đồng người Việt đông thứ 2 tại Canada. Montréal nổi tiếng Bắc Mỹ về sự đa dạng văn hóa, với tràn ngập các lễ hội sôi động trong suốt mùa hè. Ở Quebec có thủ phủ Quebec city, một thành phố lịch sử nổi tiếng rất đặc trưng châu Âu.

Sinh viên Việt nam học tiếng Pháp có thể xin học bổng của chính phủ tỉnh Quebec, qua Bộ GDĐT Việt nam, cũng như có thể xin giảm học phí đóng như sinh viên Quebec ở đây.

Một số trường nổi tiếng tại Quebec:

McGill University : nằm tại trung tâm của Montreal, là trường ĐH dạy tiếng Anh lâu đời nhất, luôn là trường ĐH nổi tiếng nhất nhì của Canada. McGill University nổi tiếng là địa chỉ học tập ưa thích của các sinh viên quốc tế với tỷ lệ sinh viên quốc tế cao nhất Bắc Mỹ đến từ 150 nước. ĐH McGill nổi tiếng Canada và quốc tế về các ngành Y khoa, và Luật, khoa học xã hội trong khi các ngành khác luôn nằm trong số những trường nghiên cứu hàng đầu tại Canada.

Université de Montréal, với quy mô lớn nhất Quebec, University de Montréal là trường dạy tiếng Pháp hàng đầu của Canada.

Université Laval : trường ĐH lâu đời nhất Canada và là trường dạy tiếng Pháp đầu tiên tại Bắc Mỹ, Université Laval nằm tại thủ phủ Quebec city, một thành phố lịch sử và địa điểm du lịch nổi tiếng của Canada.

Ngòai ra tại Quebec còn có các trường như Université de Sherbrooke, Ecóle Polytechnique de Montreal, Université du Quebec, Concordia University v.v

British Columbia (BC): là tỉnh miền tây Canada, giáp Thái Bình Dương, rất gần Seatle, với cộng đồng người châu Á đông nhất Canada. Ở BC có Vancouver, thành phố tốt nhất thế giới nhiều năm liền và đảo Victoria tuyệt đẹp, thủ phủ của tỉnh bang mệnh danh là thủ đô du lịch của Canada. University of British Columbia (UBC) tại Vancouver là trường đại học nổi tiểng không chỉ trong top 5 ở Canada mà trên thế giới về đào tạo. UBC nổi tiếng là có campus đẹp nhất Canada, thường xuyên là địa điểm quay phim của Holywood với những bãi biển tuyệt đẹp. Ngòai ra, tại BC, Simon Fraser University và University of Victoria cũng được biết đến như những trường ĐH chất lượng.

Alberta: được biết đến với dãy núi Rocky và là thủ đô dầu mỏ của Canada , nên mặc dù với khí hậu lạnh hơn các vùng khác, Alberta vẫn là vùng đang phát triển nhanh chóng của Canada. University of Alberta là trường ĐH lớn và lâu đời của Canada, nổi tiếng về y khoa và công nghệ dầu mỏ, trong khi và University of Calgary cũng là trường ĐH đang phát triển một cách mạnh mẽ. Học phí ở ở Alberta cho sinh viên quốc tế khỏang 4,000CAN$/ kỳ nhưng dường như chi phí sinh hoạt đang có chiều hướng tăng vì đây là khu phát triển mạnh nhất của Canada với rất nhiều cơ hội làm việc.

Trên đây là những cảm nhận tóm tắt chủ quan để tham khảo cho ai muốn sang học tập ở Canada. Việc xin học trường nào, nên dựa trên xem xét cân bằng giữa các yếu tố ngành học, kết quả học tâp và ngoại ngữ, học bổng và môi trường sống để chọn trường phù hợp. Và hơn hết là sự kiên trì và nhiều khi là một chút may mắn, "there is a will, there is a way".

*Tý giá 1US$=1.2CAN$

Montreal, 27/2/2007,